Mae risgiau sylweddol yn cael eu rheoli gan WEFO a Llywodraeth Cymru i ddefnyddio cymaint o’r cyllid â phosibl, ond nid yw rhywfaint ohono o dan eu rheolaeth bellach

Mae Cymru wedi bod yn derbyn cronfeydd Ewropeaidd yn yr hirdymor, a’r rhaglenni mwyaf yw’r Rhaglen Cronfeydd Strwythurol, a reolir gan Swyddfa Cyllid Ewropeaidd Cymru (WEFO), a’r Rhaglen Datblygu Gwledig, a reolir gan gyfarwyddiaeth materion gwledig Llywodraeth Cymru.

Canfu ein hadroddiad bod WEFO a Llywodraeth Cymru wedi llwyddo i ymrwymo holl gyllid yr UE i brosiectau a mwy. Fodd bynnag, mae swm sylweddol o arian ar gael o hyd i’w wario erbyn diwedd 2023. Ar ddiwedd mis Mawrth 2023 roedd y ffigwr hwn yn £504 miliwn, gan gynnwys £446 miliwn ar gyfer y Rhaglen Cronfeydd Strwythurol a £58 miliwn ar gyfer y Rhaglen Datblygu Gwledig.

Mae WEFO a Llywodraeth Cymru wedi wynebu rhai heriau sylweddol wrth fwrw ymlaen â’r rhaglenni cyllid, gan gynnwys effeithiau pandemig COVID-19 a chwyddiant uchel yn ddiweddar. Mae problemau yn y gadwyn gyflenwi a phrinder gweithwyr wedi effeithio ar y gallu i gyflawni prosiectau hefyd. Er gwaethaf y problemau hyn, mae holl gyllid yr UE a mwy wedi’i ymrwymo i brosiectau a buddiolwyr.

Fodd bynnag, mae WEFO a Llywodraeth Cymru yn rheoli rhai risgiau sylweddol i ddefnyddio cymaint â phosibl o gyllid yr UE, ond nid yw rhai o’r risgiau hyn bellach o dan eu rheolaeth. Mae risgiau allweddol yn cynnwys amrywiadau yn y gyfradd gyfnewid a dibyniaeth ar brosiectau a buddiolwyr i gyflawni fel y disgwyliwyd. Mae sicrhau trylwyredd parhaus wrth wirio hawliadau a chadw cofnodion da, wedi’i gefnogi gan staffio priodol, hefyd yn bwysig i reoli’r risg y caiff cyllid ei adhawlio wedi hynny gan yr UE.

Rhwng y ddwy raglen wedi’u cyfuno, mae pob 1% o grant yr UE na chaiff ei wario yn gyfartal i £27 miliwn. Fodd bynnag, mae rheoli’r rhaglenni yn dasg o gydbwyso. Er ei bod yn arfer cyffredin, gan fod yr ymrwymiadau i brosiectau a buddiolwyr yn uwch na’r grant UE sydd ar gael, os caiff yr holl gyllid sydd wedi ei ymrwymo ei hawlio yna bydd angen i Lywodraeth Cymru ariannu gwariant dros 100% grant yr UE.