Rydym wedi gosod ReadSpeaker webReader, sy'n caniatáu i ymwelwyr drosi cynnwys ar-lein yn sain ar unwaith ar ein gwefan.
Cliciwch ar yr eicon uchod i roi cynnig arni, a manteisiwch ar yr ystod lawn o nodweddion defnyddiol Darllenyddwe trwy glicio ar y ddolen isod.
Gwefan Readspeaker
Mae'r datganiad hygyrchedd hwn yn berthnasol i www.archwilio.cymru. Mae'r wefan hon yn cael ei rhedeg gan Archwilio Cymru. Rydym am i gynifer o bobl â phosibl allu defnyddio'r wefan hon.
Gweld datganiad hygyrchedd
Rydym bob amser yn ceisio gwella hygyrchedd y wefan hon. Os byddwch yn dod o hyd i unrhyw broblemau nad ydynt wedi'u rhestru ar y dudalen hon neu'n credu nad ydym yn bodloni gofynion hygyrchedd, cysylltwch â:
post@archwilio.cymru
Yn ystod ail hanner mis Mai bu i ni gynnal ein digwyddiadau diweddaraf; ‘Cymru â diwylliant bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu’ yng Nghaerdydd a Llandudno.
Roedd y digwyddiad hwn wedi bod ar y rhestr hir o bynciau yr oeddem am fynd i'r afael â nhw ers blynyddoedd. Y drafferth yw lle rydych chi'n dechrau? Mae'n bwnc eang; iaith gyfan a’r diwylliant sydd ynghlwm â hi sydd hefyd angen ychydig o help ac anogaeth, wedi'i gwmpasu mewn hanner diwrnod.
Mae cryn dipyn o'n digwyddiadau yn dechrau wrth drafod a thrafod, taflu pethau o gwmpas, bownsio syniadau ac yn y blaen ac yna, yn sydyn mae siâp a themâu y digwyddiad yn dod i’r golwg. ‘Doedd hynny heb ddigwydd gyda’r digwyddiad hwn – welom ni ddim amlinelliad yn ffurfio yn y niwl na llwybr defaid addawol y gallem ni ei ddilyn.
Yna digwyddodd ambell i beth. Roedd Yma o Hyd gan Dafydd Iwan yn 'foment'. Moment ddiwylliannol genedlaethol Gymreig lle'r oedd cân Gymraeg yn cyfeilio dathlu bod Cymru yng Nghwpan y Byd, a daeth yn anthem swyddogol Cwpan y Byd. Disgrifiodd Elis James y teimlad yn dda yn ei flog yn y Guardian:
"For it to be sung so intensely by non-Welsh speakers and Welsh speakers alike would have been inconceivable a few years ago, and somehow felt both normal and massively significant."
Roedd yn teimlo, o'r diwedd, nad oedd y byd Cymraeg wedi'i gyfyngu i ystafell fach fymryn yn od ar y cyrion. Stafell lle'r oeddem ni i gyd yn cael amser braf iawn, ond lle’r oedd pawb arall yn ein hosgoi ni. Mae y Gymraeg yn rhan naturiol o'r Gymru fodern, o’r diwedd yn rhan o'r hyn sy’n bod.
Rhywbeth arall i ni ei weld oedd bod Cymdeithas Bêl-droed Cymru wedi cyhoeddi ei bod wedi mabwysiadu strategaeth gynaliadwyedd gan ddefnyddio egwyddorion Deddf Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) ac yn gweithio gyda Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol.
Y peth pwysicaf i'w gofio yma yw nad oes rhaid i’r Gymdeithas wneud hyn; does dim dyletswydd gyfreithiol arni i fod yn ddwyieithog, nac i feddwl am genedlaethau'r dyfodol wrth wneud penderfyniadau. Roedd yn teimlo mai dyma'r peth iawn i'w wneud ac fe wnaeth hynny. Mae Noel Mooney, Prif Weithredwr presennol Cymdeithas Bêl-droed Cymru, wedi siarad droeon am yr egwyddor o wneud y peth iawn, ac wedi rhoi’r egwyddor honno ar waith.
Trwy wau ymdeimlad o Gymreictod a balchder wrth gynrychioli'r wlad ymhlith y chwaraewyr ar y cae, gwelodd cefnogwyr yn yr eisteddle eu balchder eu hunain yn eu hunaniaethau Cymreig yn cael ei adlewyrchu. Ynghyd â'r llwyddiant a welwyd ers 2016 sydd wedi arwain at fwy o gefnogaeth i’r tîm cenedlaethol, mae’r Gymdeithas wedi cael llwyfan i dyfu ac i ddod yn raddol i fod yn fwy dylanwadol.
Mae llwyddiant yn magu llwyddiant wrth gwrs, a bydd hi’n ddiddorol gweld beth fydd yn digwydd pan fydd dirywiad anochel yn ffawd tîm Cymru. Rydym ni wedi cael cyfnod da iawn, iawn. Y peth pwysig yw bod y Gymdeithas wedi dewis gweithio gyda Chymru gyfan, gyda mudiadau a sefydliadau, i feithrin perthnasoedd a gweithio gyda'i gilydd. Drwy wneud hynny, crëwyd cyd-destun lle gallwch chi weld Cymru gyffyrddus, fodern.
Siaradodd Ian Gwyn Hughes, Pennaeth Cysylltiadau Cyhoeddus Cymdeithas Bêl-droed Cymru, yn y ddau ddigwyddiad ac ni wnaeth siomi. Rhannodd daith y Gymdeithas wrth gynrychioli Cymru gyfan a bwydo'r chwilfrydedd a ddaeth yn sgîl dysgu mwy am y wlad y maen nhw’n ei chynrychioli. Mae'n daith sy’n ysbrydoli, ac yn un roedd Ian yn gallu rhannu mwy trwy gynnal gweithdy lle rhannodd fwy o gyd-destun ac ateb cwestiynau gan gynrychiolwyr.
Wrth sôn am weithdai, gan gynnwys Cymdeithas Bêl-droed Cymru, roeddem ni wedi trefnu pum gweithdy dros y ddau ddigwyddiad, gan edrych ar wahanol agweddau ar Gymru. Yng Nghaerdydd, rhannodd Clwb Rygbi'r Dreigiau sut maent yn defnyddio chwaraeon fel ffordd o adeiladu cymunedau ac yn gweithio gydag amrywiaeth eang o bartneriaid i fod mor gynhwysol â phosibl. Un agwedd bwerus ar gyflwyniad y clwb oedd ei 4 gwerth, sef y pethau na allwch chi eu cymryd yn ôl ‘chwaith:
Rhannodd Urdd Gobaith Cymru werthoedd craidd y mudiad sy'n rhoi cyfleoedd drwy gyfrwng y Gymraeg i blant a phobl ifanc yng Nghymru wneud cyfraniadau cadarnhaol i'w cymunedau. Hyd yn oed fel rhywun sy'n gyfarwydd â rhai agweddau ar waith y mudiad, fe ddysgais i lawer. Un agwedd a oedd yn arbennig o ddiddorol oedd bod llinyn arian yn rhedeg trwy eu gwaith heddiw sydd wedi bod yno ers ei sefydlu yn 1922.
Cydweithiodd Swyddfa Comisiynydd y Gymraeg â Chyngor Sir Ynys Môn i rannu ei Strategaeth Hyrwyddo'r Gymraeg, a sut mae cydweithio yn allweddol. Un agwedd ddiddorol yw sut mae'n gweithio yn y gymuned i fagu hyder yn y defnydd o'r Gymraeg ac i hwyluso trosglwyddo'r Gymraeg o genhedlaeth i genhedlaeth drwy ap Ogi Ogi. Siaradodd Llywodraeth Cymru hefyd am sut roedd yn gweithio i hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg yn fewnol, gyda'r nod o ddod yn sefydliad gwirioneddol ddwyieithog erbyn 2050. Mae’r strategaeth ‘Cymraeg. Mae'n perthyn i ni i gyd’ wedi arwain at gynnig hyfforddiant iaith ehangach a mwy hyblyg nag yn y gorffennol. Ar y cyd â chefnogaeth gan y rhai mewn rolau arweiniol, mae wedi arwain at fwy o hyder wrth iddi fwrw ymlaen â'r newid graddol hirdymor i ddod yn sefydliad gwirioneddol ddwyieithog.
Cyflwynodd Amgueddfa Cymru ei thaith hyd yma wrth ddad-drefedigaethu eu casgliadau. Gan ddefnyddio'r gwaith sydd wedi arwain at arddangosfa Ailfframio Picton, cawsom drafodaeth ddiddorol, ddofn am yr hyn y mae hanes yn ei olygu i ni heddiw a sut mae ffigurau hanesyddol yn llawer o bethau ar yr un pryd. Dim ond dechrau'r gwaith ar ddad-drefedigaethu yw hyn, ac o ystyried mor ddwfn mae etifeddiaeth yr Ymerodraeth Brydeinig wedi treiddio yn y Deyrnas Unedig fodern (os oes gennych chi ddiddordeb mewn darllen mwy am hyn, rwy'n argymell Empireland gan Sathnam Sanghera), mae gen i ddiddordeb mewn gweld lle mae'r gwaith yn mynd nesaf a sut y bydd yn ail-fframio ein ffordd o feddwl am y presennol.
Rydym ni yn y Gyfnewidfa Arfer Da yn hynod ddiolchgar bod Efa Gruffydd Jones a Derek Walker wedi gallu rhoi amser i ni o'u dyddiaduron prysur i gyfrannu at drafodaeth banel yn y ddau ddigwyddiad. A hynny cyn i ni sôn am Siân Lewis o Urdd Gobaith Cymru yng Nghaerdydd a Siân Morris Jones yn Llandudno a roddodd eu hamser i ni wrth iddynt fod yng nghanol paratoi i rannu Neges Heddwch ag Ewyllys Da flynyddol yr Urdd ac ar drothwy Eisteddfod yr Urdd. ‘Rwy’n tybio mai dyma eu cyfnod mwyaf, prysuraf o’r flwyddyn! Rydym ni'n wirioneddol ddiolchgar, a ni allwn bwysleisio hynny ddigon.
Fe wnaethon ni osod cwestiwn agoriadol mawr iawn i'r panel: 'Sut ydych chi'n gweld Cymru heddiw?' Manteisiodd y panel ar y cyfle i rannu’r hyn yr oedden nhw’n meddwl oedd y pethau cadarnhaol, ond hefyd soniwyd am yr heriau a'r angen i sefydliadau weithio'n galed i fod yn gynhwysol a dilyn y Pum Ffordd o Weithio yn Neddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol. Roedd hi'n neges arbennig o deimladwy ar y bore wedi'r aflonyddwch diweddar yn Nhrelái, Caerdydd. Thema fawr arall oedd pwysigrwydd sefydliadau’n cydweithio ac yn gweithio gyda’i gilydd i ddarparu a gwella gwasanaethau.
Cadeiriwyd ein Panel gan Einir Siôn o Gyngor Celfyddydau Cymru, a oedd yn ardderchog wrth hwyluso a chrynhoi sgwrs gynhwysol. Roeddem ni wedi gofyn i Einir fod yn Brif Wrandäwr ar gyfer y digwyddiadau hefyd.
Mae Prif Wrandäwr yn rôl sy’n cael ei rhoi i rywun sy'n cael ei wahodd i weld cymaint â phosibl o'r digwyddiad ac yna’n cael ei wahodd i grynhoi’r digwyddiad a rhannu ei argraffiadau. Rydym ni wedi eu defnyddio yn ein digwyddiadau o bryd i'w gilydd ac maen nhw bob amser yn ychwanegu rhywbeth at ddigwyddiad – mae ganddyn nhw bersbectif gwahanol ac yn sylwi ar bethau y gallai eraill fod wedi'u methu.
Wrth i Einir ddod â sesiwn y Panel i ben a’i chrynhoi, rhoddodd ei hanerchiad fel y Prif Wrandäwr hefyd, a chrynhoi mewn ychydig funudau'r holl negeseuon a’r themâu yr oedd wedi'u nodi yn ystod y bore. Un o'r pethau y dywedodd Einir ei fod wedi aros gyda hi oedd, hyd yn oed os mai ‘Cymru â Diwylliant Bywiog Lle mae’r Gymraeg yn Ffynnu’ yw'r nod llesiant sy'n cael y lleiaf o sylw o bosibl, o fewn y gwaith sy'n cael ei wneud tuag at ei gyflawni, mae’n ffynhonnell gyfoethog o ysbrydoliaeth a allai helpu i gyflawni'r nodau llesiant eraill.
Felly, wrth ddod i ddiwedd y nodyn yma, gobeithio fy mod i wedi rhoi blas i chi o'r digwyddiadau a gynhaliwyd. Gallem yn hawdd fod wedi trefnu gŵyl wythnos o hyd ar y pwnc hwn, ond dim ond hanner diwrnod oedd gennym ac mae cymaint o agweddau eraill ar y nod llesiant y gallem ni fod wedi'u cynnwys.
Dim ond dechrau sgwrs yw hi, ac efallai ei bod hi’n sgwrs y gallwn ni ei chynnal ymhellach, ond efallai mai tro rhywun arall yw hi i’w harwain. Dim ond dechrau yw hyn.
Mae Siôn Owen yn Swyddog Cyfnewid Gwybodaeth gyda Tîm y Gyfnewidfa Arfer Da. Mae Siôn wedi bod yn gweithio i Archwilio Cymru am 3 blynedd. Cyn hyn, bu Siôn yn gweithio i awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru.