Rydym ni yma i Rhoi sicrwydd, Egluro a Ysbrydoli
Yr Archwilydd Cyffredinol yw archwilydd allanol statudol y rhan fwyaf o sector cyhoeddus Cymru
Gallwn ddarparu arf unigryw i gyrff cyhoeddus eraill i'w helpu i wella
Mae ein cyfrifon yn cael eu harchwilio gan gwmni annibynnol a benodir gan Senedd Cymru
Darganfyddwch fwy am ein tîm Arwain Gweithredol, Cyfarwyddwyr ac Aelodau'r Bwrdd
Mae'r adran hon yn nodi sut y gallwch ofyn am wybodaeth gennym ac yn rhoi rhai dolenni uniongyrchol i wybodaeth sydd o fudd cyhoeddus ehangach
Llywodraethu a goruchwyliaeth yn Archwilio Cymru
Gweler ein hymgynghoriadau presennol a blaenorol
Rydym yn gweithio i sicrhau pobl Cymru bod arian cyhoeddus yn cael ei reoli'n dda a grymuso'r sector cyhoeddus yng Nghymru i wella.
Edrychwch ar ein gwaith o amgylch y pandemig COVID-19
Mae gan y Gwasanaethau Archwilio gyrhaeddiad o dros 800 o gyrff cyhoeddus ledled Cymru sy'n ymdrin ag archwilio ariannol a pherfformiad
Cael mynediad at yr holl adnoddau o'n digwyddiadau dysgu a rennir
Mae cael rhaglen archwilio strategol, deinamig ac o ansawdd uchel yn ffocws allweddol i'n strategaeth
Rydym yn gweithio gydag eraill o bob rhan o'r sector cyhoeddus yng Nghymru a thu hwnt
Mae'r MTG yn paru data ar draws sefydliadau a systemau i helpu cyrff cyhoeddus i nodi twyll a gordaliadau
Gweld ein newyddion diweddaraf, blogiau, digwyddiadau a mwy
Darganfyddwch y newyddion diweddaraf
Mynediad i'n hoffer data a'n ffynonellau data defnyddiol
Gwyliwch ein fideos ar ein sianel YouTube
Mae ein digwyddiadau'n dod ag unigolion o bob rhan o'r sector cyhoeddus yng Nghymru at ei gilydd
Mynediad at yr holl adnoddau o'n digwyddiadau rhannu dysgu
Rydym wedi gosod ReadSpeaker webReader, sy'n caniatáu i ymwelwyr drosi cynnwys ar-lein yn sain ar unwaith ar ein gwefan.
Cliciwch ar yr eicon uchod i roi cynnig arni, a manteisiwch ar yr ystod lawn o nodweddion defnyddiol Darllenyddwe trwy glicio ar y ddolen isod.
Gwefan Readspeaker
Mae'r datganiad hygyrchedd hwn yn berthnasol i www.archwilio.cymru. Mae'r wefan hon yn cael ei rhedeg gan Archwilio Cymru. Rydym am i gynifer o bobl â phosibl allu defnyddio'r wefan hon.
Gweld datganiad hygyrchedd
Rydym bob amser yn ceisio gwella hygyrchedd y wefan hon. Os byddwch yn dod o hyd i unrhyw broblemau nad ydynt wedi'u rhestru ar y dudalen hon neu'n credu nad ydym yn bodloni gofynion hygyrchedd, cysylltwch â:
post@archwilio.cymru
Yn y blog canlynol, mae Jeremy Evans, Rheolwr Llywodraeth Leol yn Swyddfa Archwilio Cymru, yn trafod sut y mae cynllunio arbedion yn chwarae rôl hollbwysig o ran cefnogi cydnerthedd ariannol cynghorau, a hynny yn sgil cyhoeddi adroddiad Archwilydd Cyffredinol Cymru, Cynllunio Arbedion mewn Cynghorau yng Nghymru.
Mae’n hollbwysig cynllunio arbedion yn effeithiol er mwyn gwarchod arian cyhoeddus yn effeithiol a darparu gwasanaethau cyhoeddus effeithlon – mewn geiriau eraill, mantoli’r gyllideb a pharhau i ddarparu gwasanaethau o safon i’r cyhoedd ar yr un pryd.
Mae angen i’r cynghorau lunio cynllun ariannol tymor canolig sy’n nodi sut y byddant, ar lefel uchel, yn gweithredu o fewn terfynau’r incwm y byddant yn ei gael, boed gan Lywodraeth Cymru neu o ffynonellau eraill, fel y dreth gyngor. Mae angen i’r cynllun hwn edrych dair i bum mlynedd i’r dyfodol. Fe wnaethom ni ganfod bod pob cyngor wedi paratoi cynllun o’r fath.
Ar ôl pennu’r diffyg yn eu hincwm – y bwlch rhwng yr hyn sydd ganddynt a’r hyn sydd ei angen arnynt – mae angen i’r cynghorau nodi sut y byddant yn cau’r bwlch hwnnw dros gyfnod y cynllun. Fel y byddech yn ei ddisgwyl, mae angen i gynlluniau’r flwyddyn gyfredol fod yn fanwl iawn, ond mae’r cynlluniau ar gyfer y ddwy neu dair blynedd ganlynol yn llai manwl.
Po fwyaf y mae’r cynghorau’n llwyddo i gyflawni eu harbedion, po leiaf yw’r pwysau arnynt i gael hyd i ffrydiau cyllido untro i fantoli’r gyllideb. Mae hefyd yn lleihau’r pwysau ar wasanaethau i barhau i gyflawni’r arbedion sy’n weddill o’r flwyddyn flaenorol a mynd i’r afael, ar yr un pryd, â’r arbedion a bennwyd ar gyfer y flwyddyn gyfredol. Os nad oes rhaid defnyddio tanwariant, cronfeydd wrth gefn neu incwm arall nas cynlluniwyd i fantoli’r gyllideb, gellir defnyddio’r arian mewn ffordd fwy ystyriol – ac fe all helpu’r cynghorau i ariannu mentrau a fydd yn dod â manteision ariannol yn y dyfodol.
I lwyddo, rhaid i gynlluniau arbedion fod yn benodol, yn fesuradwy, yn gyraeddadwy, yn realistig ac yn amserol. Fe wnaethom ni ganfod bod tua hanner y cynghorau wedi paratoi cynlluniau o’r fath.
I fod yn dryloyw, mae’n hollbwysig nodi’n glir sut y bydd yr arbedion yn cael eu cyflawni. O wneud hyn, bydd pawb yn deall yr hyn sy’n rhaid digwydd, a bydd modd codi unrhyw bryderon am effaith yr arbedion mewn da bryd.
Mae’n bwysig nodi gwerthoedd cywir yr arbedion a phennu amserlenni realistig ar eu cyfer. O wneud hyn, bydd yn sicrhau bod meincnod clir ar gael er mwyn dwyn gwasanaethau i gyfrif ac asesu eu cynnydd, gan nodi unrhyw broblemau’n gynnar.
Wrth i’r pwysau ariannol barhau, mae gallu’r cynghorau i wneud arbedion canrannol cyffredinol ar draws pob gwasanaeth yn lleihau. Mae angen iddynt gyflawni arbedion drwy wneud newidiadau mwy sylfaenol i’r modd y maent yn darparu gwasanaethau neu’r modd y mae’r cynghorau’n gweithredu. Fe wnaethom ni ganfod ei bod yn cymryd mwy o amser i gyflawni arbedion o’r fath oherwydd eu bod yn fwy cymhleth ac oherwydd y gall fod mwy o risg ynghlwm wrthynt. O ran arbedion trawsnewidiol o’r fath, mae mwy o angen sicrhau bod y cynlluniau’n gywir.
Ar 8 Awst, bydd ein tîm y Gyfnewidfa Arfer Da yn cynnal gweminar ar Feithrin Cydnerthedd Ariannol yn y gwasanaethau cyhoeddus. Nod y weminar hon yw rhannu dulliau gweithredu newydd ar gyfer meithrin cydnerthedd ariannol (gan gynnwys enghreifftiau o arfer da) a nodi'r rhwystrau allweddol a sut i'w goresgyn.
Mae'r seminar hon wedi'i hanelu at aelodau a swyddogion yn y sector cyhoeddus, gan gynnwys:
Bydd y gweminar yn cael ei recordio ac ar gael ar YouTube tua 1-2 wythnos ar ôl y gweminar fyw ar 8 Awst. Mae hyn yn galluogi inni ychwanegu is-deitlau yn Gymraeg a Saesneg.
Gallwch gofrestru ar gyfer y gweminar ar ein gwefan neu drwy gysylltu ag aelod o dîm y Gyfnewidfa Arfer Da ar e-bost: arfer.da@archwilio.cymru
Mae Jeremy Evans yn Rheolwr Llywodraeth Leol yn Swyddfa Archwilio Cymru, ac mae’n gyfrifol am archwilio perfformiad cynghorau gogledd a gorllewin Cymru. Mae wedi bod yn gweithio i Swyddfa Archwilio Cymru ers dros ddeng mlynedd mewn amryw o swyddi, a bu’n gweithio ym maes llywodraeth leol a llywodraeth ganolog cyn hynny.